با توجه به لزوم استفاده از جریان الکتریکی در صنایع مختلف، نیاز به سیم‌های با کیفیت جهت انتقال این نیرو به وجود آمده است. سیم و یا کابلی که رسانایی بالا و هدایت الکتریکی بالایی داشته باشند تا از اتلاف انرژی نیز جلوگیری نمایند. انتخاب فلز و یا هادی رسانا یکی از مهم‌ترین ویژگی مورد انتظار برای انتخاب سیم و کابل می‌باشد. علاوه بر رسانا قیمت هم یکی از مهم‌ترین فاکتورها در جهت استفاده از سیم مهم است.
نقره جر اولین فلزهای رسانا در جهت انتقال جریان الکتریسیته شناخته شد اما این فلز بسیار گران است. فلز بعدی مس است که یکی از پر کاربردترین و مناسب‌ترین فلزها جهت ساخت سیم و کابل مورد استفاده قرار می‌گیرد. دلیل نام گذاری سیم مسی و یا مسوار استفاده از مس در درون این سیم‌ها به عنوان هادی می‌باشد. سیم و کابلهای مسی دارای تنوع بسیاری هستند که در ادامه به آن اشاره خواهد شد.
سیم و کابلهای مسی که برای جریان الکتریسیته و یا برق مورد استفاده قرار می‌گیرند معمولاً دارای دو جز هادی که یک فلز مسی است و به صورت رشته‌ای می‌باشد و عایق که از هادی محافظت می‌کند و معمولاً از جنس PVC است و همچنین از اتلاف جریان جلوگیری می‌کنند.
سیم و کابلهای مسی با توجه به نوع کاربردشان در ضخامت‌ها و سطوح مقطع مختلفی تولید می‌شوند. در بیشتر موارد، نیاز است که سیم مسی در ضخامت‌های کم و چند رشته‌ای تولید شود. علت این امر، منعطف بودن سیم‌های نازک و چند رشته‌ای است که ضمن انتقال جریان، انعطاف کافی و لازم را برای کاربردهای مختلف و عبور از مناطق با پیچیدگی زیاد در اختیار مصرف کننده قرار می‌دهند. باید توجه کرد که نمی‌توان همیشه از سیم‌های نازک استفاده کرد.
انواع کابل مسی
همان‌طور که اشاره شد سیم و کابلهای مسی در تنوع بالا با توجه به ضخامت و سطح مقطع تولید می‌شوند که مصرف کنندگان با توجه به نیاز و کاربرد آن از آنها استفاده کنند. در ادامه به برخی از انواع سیم و کابل مسی اشاره خواهیم کرد.
سیم افشان:
سیم‌های افشان از پیچیده شدن تعداد زیادی از تارهای نازک مسی نرم ساخته می‌شوند. این سیم‌ها بسیار منعطف هستند و در بیشتر صنایع کاربرد دارد. یکی از مزیت‌های استفاده از این کابل مقاومت بالای الکتریکی در آنها می‌باشد. نوع طراحی این نوع سیم (پیچیدن هادی‌ها به یکدیگر) باعث می‌شود طول کلی آن افزایش یابد و در نتیجه باعث افزایش مقاومت الکتریکی در سیم و کاهش طول عمر آن به علت افزایش حرارت در سیم خواهد شد.
مفتول مسی:
این نوع سیم دارای سطح گرد مانند است و در صنایع ساختمان سازی بیشترین کاربرد را در برق رسانی دارد. این نوع کابل در دو رنگ سفید و مشکی در بازار عرضه می‌گردد.
سیم مسی نیمه افشان:
تلفیق دو نوع افشان و مفتولی می‌باشد و ویژگی هر دو سیم را در خود جای داده است. ساختار این نوع سیم به این صورت است که از چند رشته مفتول مسی استفاده می‌شود که چون ضخامت افزایش میابد انعطاف پذیری کمتری نیز دارد. از آن سو به دلیل ضخامت مقاومت الکتریکی آن نسبت به سیم افشان بالاتر می‌رود.
کابل مسی تخت:
این نوع سیم‌ها جدیداً در بازار عرضه شده است و به سرعت جای خود را در میان مردم باز کرده است. نحوه قرار گیری سیم‌ها به صورتی است که سطح مقطع به صورت تخت و صفحه کنار هم قرار می‌گیرند و به همین دلیل میزان آسیب دیدگی کمتر است. امروزه از این کابل‌ها در آسانسورها به وفور از این کابل استفاده می‌شود.
بیشتر بخوانید: کابل شیلددار چیست ؟
کابل مسی یا آلومینیومی
در برق کشی ساختمان از کابل مسی استفاده می‌شود و حتماً باید این سیم کشی‌ها طبق استانداردهای بین‌المللی 60228 IAC و استاندارد ملی به شماره 3084 باشد.
در این استانداردها ذکر شده است که باید حتماً جنس رسانا سیم‌های گروه 5 حتماً مسی باشد و تنها در سیم‌های مفتولی و نیمه رسانا با سطح مقطع ده میلی‌تر و بالاتر می‌توان از هادی‌های آلومینیومی استفاده کرد.
همچنین نصب سیم کشی برق ساختمان از جنس مس بسیار آسانتر از آلومینیوم است. آلومینیوم مقاومت الکتریکی بالایی دارد و به همین دلیل در برابر خوردگی و اکسایش ناشی از مجاورت با دیگر فلزات آسیب‌پذیرتر است.
علاوه بر موارد گفته شده آسیب پذیری فلز آلومینیم بر اثر تغییرات دما و.. بسیار زیاد است و ممکن است دچار پارگی و قطعی شود و یا از محل نصب خارج گردد و همچنین رسانایی آلومینیوم کمتر از مس است.
با توجه به موارد ذکر شده در خواهیم یافت که رسانای مس برای برق کشی ساختمان‌ها مطلوب‌تر است و کابلهای آلومینیومی برای سطح مقطع‌های بالاتر از ده میلی متر مناسب‌ترند.
مقایسه کابل مسی و آلومینیومی
حال که با تمام ویژگی‌های مس و آلومینیومی و مس آشنا شدید. در این اینجا به مقایسه این دو کابل می‌پردازیم.
آلومینیم نسبت به مس رسانای متری دارد و می‌توان گفت که میزان آن 61%است. اما حجم کم این نوع کابل باعث شده است که یک مزیت برای آن محسوب شود. به این معنی که کابل مسی با ویژگی مشابه، از کابل آلومینیومی سنگین تر است. در نتیجه قیمت تمام شده کابلهای آلومینیومی متر و همچنین نصب آسانتر و حمل و نقل ساده‌تر می‌شود.
از طرفی در یک میزان رسانایی، مقطع یک کابل آلومینیومی باید ۶ برابر مقطع یک کابل مسی باشد. دلیل آن هم مقاومت الکتریکی بالایی است که به آلومینیوم اختصاص یافته است. همچنین سرعت اکسید شدن آلومینیوم از مس بسیار بیشتر است.
می‌توان نتیجه گرفت که کابل آلومینیوم علاوه بر نارسایی‌ها، مزایای زیادی نیز دارد. انتخاب کابل مسی یا آلومینیومی به نوع کاربرد آن نیز بستگی دارد.
مزایای استفاده از کابل مسی
کابلهای مسی مزایای بسیاری دارند اما با توجه به قیمت بالای آنها کمتر مورد استفاده قرار می‌گیرند. در ادامه برخی از مزایای کابلهای مسی را شرح خواهیم داد.
کابلهای مسی مزایای بسیاری دارند اما با توجه به قیمت بالای آنها کمتر مورد استفاده قرار می‌گیرند. در ادامه برخی از مزایای کابلهای مسی را شرح خواهیم داد.- انعطاف پذیری
- کارایی و بازدهی بیشتر
- ایمنی بالا
- کاربرد زیاد
- سازگاری با سایر انواع سیم کشی
- دوام و مقاومت بالا
نکات مهم در خرید کابل مسی
امروزه شرکت‌ها و تولید کننده‌های سیم و کابل رو به افزایش هستند و شما انتخاب زیادی هنگام خرید سیم و کابل خواهید داشت. اما نکته‌ای که باید در هنگام خرید سیم و کابل در نظر بگیرید کیفیت و رعایت استانداردهای لازم در هنگام تولید محصول از سوی تولید کننده می‌باشد.
کابلهای مسی نیز مانند دیگر سیم و کابل‌ها باید واجد شرایط و نکات مهم خرید باشد که در ادامه به برخی از آنها اشاره خواهیم کرد.
1- جنس هادی را چک کنید که آنیل شده باشد و صد درصد خالص باشد.
2- سطح مقطع هادی‌های مفتولی باید گرد باشد و افشان باید تارهای نازک مسی
3- جنس عایق را حتماً در نظر بگیرید که با توجه به محیط مورد استفاده خریداری کنید.
4- هادی باید دقیقاً وسط عایق قرار گرفته باشد و سیم و کابل بدون تورفتگی و برآمدگی باشد.
5- مقاومت هر هادی در 20 درجه سانتی‌گراد نباید بیش از حداکثر مقدار تعیین شده در استاندارد باشد.
6- عایق باید دارای ضخامت مناسب باشد. زیرا برخی از تولید کنندگان برای افزایش وزن سیم و کابل به جای استفاده از مس از عایق استفاده می‌کنند که این آر بسیار خطرناک است و ممکن است دچار خسارت‌های جبران ناپذیری گردید.
